Ο ΟΣΙΟΣ ΣΟΦΙΑΝΟΣ - ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ Η ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΤΟΥΣ ΔΡΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥΣ ΛΑΟΥΣ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΣΤΗ ΓΗ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ ΟΙ ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ – Αθήνα 2019

Διαβάστε το βιβλίο ΕΔΩ

 

Ὁ ὅσιος Σοφιανός ὑπῆρξε μία σημαντική ἐκκλησιαστική καί μοναστική προσωπικότητα τοῦ 17ου αἰώνα καί τῶν ἀρχῶν τοῦ 18ου αἰώνα.

Σχετικά μέ τήν καταγωγή του, τόν χρόνο τῆς γέννησής του καί τήν ἐκλογή του στόν ἐπισκοπικό θρόνο τῆς Δρυϊνούπολης (σήμερα Ἀργυροκάστρου), λίγα πράγματα γνωρίζουμε. Ξέρουμε μόνο ὅτι ὡς ἐπίσκοπος ἔχαιρε τῆς συμπάθειας ὅλων γιά τήν εὐρεῖα του μόρφωση, τίς σοφές συμβουλές του καί γιά τήν τακτική πού ἀκολουθοῦσε.

Ἔζησε σέ μία δύσκολη ἐποχή γιά τήν Ἐκκλησία. Ἡ πίεση τῶν Ὀθωμανῶν κατακτητῶν γιά τόν ἐξισλαμισμό τῆς χώρας ἦταν μεγάλη, κυρίως στίς περιοχές τῆς ἐπισκοπῆς του, τό Ζαγόρι, τή Ριζά, τή Λουντζερία καί τό Πωγώνι. Ἀρχικά προσπάθησε αὐτή τήν πίεση νά τήν ἀντιμετωπίσει μέ κατανόηση. Ἀλλά βλέποντας πώς ἡ κατάσταση στίς ἐν λόγῳ περιοχές γινόταν καθημερινά ὅλο καί πιό δύσκολη καί ἐπικίνδυνη, παραιτήθηκε ἀπό τόν ἐπισκοπικό θρόνο καί ἐγκαταστάθηκε στή μονή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου στήν Πολυτσιάνη, ὅπου ἄρχισε μία εὐρεῖα δράση γιά τήν ἀναχαίτιση τοῦ ἐξισλαμισμοῦ στήν περιοχή ἐκείνη. Ἀρχικά ἄνοιξε ἕνα σχολεῖο μέ σκοπό -σύμφωνα μέ τόν Γερμανό γεωγράφο Philipson- νά ἑτοιμάσει στελέχη γιά νά μάθουν στούς πιστούς τῶν περιοχῶν αὐτῶν νά παραμείνουν δυνατοί στήν πίστη τους καί νά ἔχουν ὑπομονή στήν ἀντιμετώπιση τοῦ κινδύνου τοῦ ἐξισλαμισμοῦ, ἐνῶ ὁ ἴδιος πήγαινε ἀπό χωριό σέ χωριό καί ἀπό σπίτι σέ σπίτι κηρύττοντας καί ἐνθαρρύνοντας τούς χριστιανούς νά παραμείνουν δυνατοί στήν πίστη τους. 

Ἰδού πῶς ἀξιολογοῦν τή δράση του καί τά ἀποτελέσματά της μερικοί ἱστορικοί.

«Ἰδιαιτέρως ἀναφέρονται -λέει ὁ Π. Ἀραβαντινός- οἱ προσπάθειες πού ἔκανε γιά τή διάσωση τῶν πιστῶν τῆς Ἐκκλησίας τίς παλαιές ἐποχές ὁ Σοφιανός, ἐπίσκοπος Ἀργυροκάστρου, ὁ ὁποῖος παραιτήθηκε ἀπό τόν θρόνο καί ἔγινε μοναχός στό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, στήν Πολύτσιανη. Αὐτός ὁ σεβάσμιος ἄνδρας συνετέλεσε σημαντικά στήν ἀναχαίτιση τοῦ χειμάρρου τοῦ ἐξισλαμισμοῦ».

Καί ὁ Ι. Λαμπρίδης προσθέτει: «Ἀνάμεσα στούς μοναχούς ἀναφέρεται καί ὁ Σοφιανός, πού ἦταν ἐπίσκοπος Ἀργυροκάστρου. Ἐκεῖνος, ἀφοῦ παραιτήθηκε ἀπό τόν θρόνο του, ἔγινε μοναχός στό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, δίδασκε καί κήρυττε τόν λόγο τοῦ Θεοῦ στά χωριά τοῦ Ζαγορίου κάθε Κυριακή καί ἑορτή, προσπαθώντας νά ἀναχαιτίσει μέ κάθε τρόπο τόν ἐξισλαμισμό τῶν κατοίκων τῆς περιοχῆς».

Ὁ Ἅγιος Σοφιανός ἐκοιμήθη τό 1711. Αὐτή ἡ χρονολογία βρέθηκε σκαλισμένη στήν ξύλινη λειψανοθήκη ὅπου εἶχε τοποθετηθεῖ τό ἅγιο σκήνωμά του. Ἀργότερα τό λείψανό του τοποθετήθηκε σέ μία ἀργυρή λειψανοθήκη, τήν ὁποία ἔφτιαξε ὁ ἡγούμενος τῆς μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Πολύτσιανης, ὁ ἱερομόναχος Χρύσανθος.

Τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Σοφιανοῦ ἀναφέρεται ἀκόμα καί σήμερα στίς περιοχές ὅπου ἔδρασε. Πολλοί χριστιανοί τῶν περιοχῶν αὐτῶν ἔρχονταν στό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, ὅπου βρίσκεται καί ὁ τάφος του, γιά νά ἐκφράσουν τήν εὐγνωμοσύνη τους στόν ἅγιο καί νά ζητήσουν τήν εὐλογία

του. Ὁ λαός τόν ξέρει ὡς ὁ Σοφιανός τοῦ Πωγωνίου.

Ὁ Ἅγιος Σοφιανός ἦταν ὁ πρῶτος πού σήκωσε τόν σταυρό γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ μαζικοῦ ἐξισλαμισμοῦ. Ἡ Ἐκκλησία τόν ἀνακήρυξε Ἅγιο καί ὁ πιστός λαός τῶν περιοχῶν αὐτῶν τιμᾶ τή μνήμη του στίς 26 Νοεμβρίου.

 

Ἀπολυτίκιον

 

Ἱεραρχίας κεχρισμένος τῷ μύρῳ, ἀρχιερεὺς περιφανὴς ἀνεδείχθης,

πᾶσι Χριστοῦ θεράπων ἐνθεώτατος, καὶ σοφῶς ἐποίμανας τὸν λαὸν τοῦ

Κυρίου, Σοφιανὲ ὅσιε, διὰ λόγων καὶ ἔργων· καὶ νῦν δυσώπει πάντοτε

Χριστόν, ἐλεηθῆναι τοὺς σὲ μακαρίζοντας.